obejrzyj 01:38 Thor Love and Thunder - The Loop Czy podoba ci się ten film? Litery współczesne Litera Nazwa Dźwięk MAF (IPA) Liczba Hebrajski odpowiednik HTML Grecka Tradycyjna Wymowa klasyczna współczesna głoska klasyczny współczesny ἄλφα Alfa [alfa] [alfa] [a] [aː] [a] 1 א 'Alef α βῆτα Beta [bɛːta] [vita] [b] [v] 2 ב Bet β γάμμα Gamma [gamma] [ɣama] [g] [ɣ] 3 ג Gimel γ δέλτα Delta [delta] [ðelta] [d] [ð] 4 ד Dalet δ ἒ ψιλόν Epsilon [e psilon] [e psilon] [e] [e] 5 ה He ε ζῆτα Dzeta [dzɛːta] [zita] [dz] [z] 7 ז Zajin ζ ἦτα Eta [ɛːta] [ita] [ɛː] [h] [ɛː] [i] 8 ח Het η θῆτα Theta [θɛːta] [θita] [tʰ] [θ] [θ] 9 ט Tet θ ἰῶτα Jota [iɔːta] [jota] [i] [iː] [i] [j] 10 י Jod ι κάππα Kappa [kappa] [kapa] [k] [k] 20 ך כ Kaf κ λάμβδα Lambda [lambda] [lamda] [l] [l] 30 ל Lamed λ μῦ My [myː] [mi] [m] [m] 40 ם מ Mem μ νῦ Ny [nyː] [ni] [n] [n] 50 ן נ Nun ν ξῖ Ksi [ksiː] [ksi] [ks] [ks] 60 ס Samech ξ ὂ μικρόν Omikron [omikron] [omikron] [o] [o] 70 ע Ajin ο πῖ Pi [piː] [pi] [p] [p] 80 ף פ Pe π ῥῶ Rho [rɔː] [ro] [r] [r] 100 ר Resz ρ σῖγμα Sigma [siːgma] [sigma] [s] [s] 200 ש Szin σ ταῦ Tau [tau] [taf] [t] [t] 300 ת Taw τ ὒ ψιλόν Ipsylon [yːpsilon] [ipsilon] [u] [y] [yː] [i] 400 ו Waw υ φῖ Phi [fiː] [fi] [pʰ] [f] [f] 500 niepewne φ χῖ Chi [çiː] [çi] [kʰ] [ks] [ç] [ç] 600 χ ψῖ Psi [psiː] [psi] [ps] [ps] 700 ψ ὦ μέγα Omega [ɔːmega] [omeɣa] [ɔː] [o] 800 ע Ajin ω Litery dawne Digamma, Stigma, Heta, Jot, San, Koppa, Sampi, Szo zniknęły z alfabetu greckiego w starożytności, zanim nastąpił okres klasyczny. Ponieważ greckie minuskuły są wynalazkiem średniowiecznym, w starozytności nie wykształciły się minuskuły liter archaicznych, ponieważ później były one wykorzystywane jedynie jako symbole numeryczne. Obecnie te litery są wykorzystywane jedynie do zapisu cyfr. Litera Nazwa Dźwięk MAF (IPA) Liczba Hebrajski odpowiednik HTML Grecka Tradycyjna Wymowa klasyczna współczesna głoska klasyczny współczesny ϝαῦ/δίγαμμα Digamma [wau] [digamma] [w] – – 6 ו Waw Ϝ ϝ ϛίγμα Stigma [stigma] [stigma] [st] – – 6 ו Waw Ϛ ϛ ͱἧτα Heta [heːta] [heta] [h] – – 8 ח Het Ͱ ͱ ϳῶτ Jot [jɔːt] [jot] [j] – – 10 י Jod Ϳ ϳ ϻάν San [san] [san] [s] – – 90 ץ צ Cade Ϻ ϻ ϙόππα Koppa [koppa] [kopa] [k] – – 90 ק Kof Ϙ ϙ ͳαμπῖ/δίσῖγμα Sampi [sampi] [disigma] [sː] – – 900 ץ צ Cade Ͳ ͳ ϸῶ Szo [ʃɔː] [so] [ʃ] – – 900 ץ צ Cade Ϸ ϸ Ligatury Ϗϗ kaj Ȣȣ ou Przypisy[] Digamma Stigma Heta Jot San Koppa Sampi Szo

Alfabet grecki nie jest taki trudny, jak się wydaje. W tym wpisie podam Wam kilka ciekawostek, które ułatwią jego zapamiętanie. Wszystkie te informacje zbierałam przez kilka miesięcy i publikowałam na moim fanpejdżu od czerwca 2018 do połowy stycznia 2019 w ramach zabawy pt. Geografia Grecji. Z każdą nową literką zachęcałam moich czytelników, żeby wpisywali miejsca w Grecji, które zaczynają się na daną literę. Dzięki temu ćwiczyliśmy alfabet i poznawaliśmy nowe nazwy greckich miast, wysp, gór itd. Wszystkie odpowiedzi zobaczycie na Facebooku po wpisaniu hasztagu #geografiagrecji. Zapraszam do zapoznania się z ciekawostkami o alfabecie greckim. A άλφα /alpha/ Litera A, α to pierwsza litera greckiego alfabetu. Wymawia się tak samo, jak po polsku, np. άνθρωπος /anthropos/ – człowiek, αρχή /arhi/ – początek, άνεμος /anemos/ – wiatr. Litera A służy też jako liczba porządkowa do oznaczenia cyfry 1, np. król Konstantyn I to Κωνσταντίνος Α’ /konstantinos ο protos/ (A z kreseczką po literze). Słowo άλφα występuje w wielu wyrażeniach w języku greckim, np. zwrotu άλφα άλφα /alfa alfa/ używamy na określenie najwyższej jakości produktu, zwłaszcza spożywczego. Β βήτα /wita/ Litera B, β jest drugą literą greckiego alfabetu. Wymawia się jak polskie „w”, np. βήμα /wima/ – krok, βαρύς /waris/ – ciężki, βίδα /widha/ – śrubka. W systemie liczbowym oznacza cyfrę 2, np. Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος /dhefteros pangosmios polemos/ – II Wojna Światowa. Ciekawostką jest to, że w starożytności literę B wymawiało się jak „b”, stąd też w języku polskim przyjęło się mówić „beta”. Γ γάμμα /ghama/ Τrzecią literą greckiego alfabetu jest litera Γ, γ. Wymowę zapisuje się zazwyczaj jako „gh” (dźwięk podobny do polskiego /h/, ale bardziej dźwięczny), np. γράμμα /ghrama/ – list, γλυκός /ghlikos/- słodki, γυναίκα /ghineka/ – kobieta. W systemie liczbowym oznacza cyfrę 3, np. κεφάλαιο Γ’ /kiefaleo trito/ – rozdział trzeci (Γ zawsze z kreseczką po literze). W języku greckim funkcjonują również dyftongi „γκ” i „γγ”, które są bardziej zbliżone w wymowie do polskiej litery „g”. W ten sposób zapisuje się po grecku na przykład Gdańsk – Γκντανσκ. Δ δέλτα /dhelta/ Czwartą literą greckiego alfabetu jest Δ, δ. Wymowę zapisuje się zazwyczaj jako „dh”, a wymawia się ją, wysuwając język między zęby, np. δώρο /dhoro/ – prezent, δυο /dhijo/ – dwa, δίνω /dhino/ – dawać. W systemie liczbowym oznacza cyfrę 4, np. σελίδα Δ’ /selidha tetarti/- strona czwarta (zawsze z kreseczką po literze). W języku greckim funkcjonuje też dyftong „ντ”, którego wymowa jest zbliżona do polskiej litery „d”. W ten sposób zapisuje się po grecku na przykład imię Donald – Ντόναλντ. Ε έψιλον /epsilon/ Litera Ε, ε jest piątą literą greckiego alfabetu. Wymawia się jak polskie „e”, np. έχω /eho/ – mam, Ελλάδα /eladha/ – Grecja, εντάξει /endaksi/ – dobrze, w porządku. W systemie liczbowym oznacza cyfrę 5, np. Ε’ δημοτικού /pempti dhimotiku/- piąta klasa szkoły podstawowej (E pisane z kreseczką) Sama litera ε służy też jako wykrzyknienie i może mieć wiele różnych znaczeń, np. jedno znaczenie to zawołanie w stylu „ej”: Ε, Γιάννη! Έλα εδώ! /e jani, ela edo/ – Ej Jani! Chodź tutaj! Ζ ζήτα /zita/ Litera Ζ, ζ jest szóstą literą greckiego alfabetu. Nazywa się „zita”, a wymawia się jak polskie „z”, np. ζέστη /zesti/ – gorąco, ζωή /zoi/ – życie, ζάχαρη /zahari/ – cukier. W systemie liczbowym oznacza cyfrę 7, np. ο Κάρολος Ζ’ /karolos o ewdhomos/, czyli Karol VII (Z pisane z kreseczką). Można łatwo skojarzyć, bo litera Z rzeczywiście przypomina liczbę 7. Istnieje wyrażenie ze słowem ζήτα, ale wcale nie oznacza w nim litery z. Βγαίνω στη ζήτα /wghieno sti zita/ używamy, gdy ktoś ma bardzo trudną sytuację finansową i jest zmuszony pożyczać od znajomych, żeby przeżyć. Ζήτα w tym wyrażeniu oznacza dosłownie żebranie. Η ήτα /ita/ Litera Η, η jest siódmą literą greckiego alfabetu. Nazywa się ήτα /ita/, a wymawia jak polskie „i”, np. ήλιος /ilios/ – słońce, ησυχία /isihija/ – cisza, ήχος /ihos/ – dźwięk. (W alfabecie greckim istnieją jeszcze 2 litery „i”: ι oraz υ, ale o nich przeczytacie później). W systemie liczbowym oznacza cyfrę 8, np. το κεφάλαιο H’ /to kiefaleo oghdhoo/ – rozdział 8 (H pisane z kreseczką). Sama litera ή (z akcentem) jest spójnikiem oznaczającym „lub, albo, czy”, np. Ποιο χρώμα σου αρέσει περισσότερα: το άσπρο ή το μαύρο; /pio hroma saresi perisotero: to aspro i to mawro/ – Który kolor podoba ci się bardziej: biały czy czarny? Θ θήτα /thita/ Litera Θ, θ jest ósmą literą greckiego alfabetu. Nazywa się θήτα /thita/, a wymawia się jak „th”, czyli dźwięk podobny do „f” z językiem między zębami, np. θέλω /thelo/ – chcieć, θέμα /thema/ – temat, θεός /theos/ – bóg. W systemie liczbowym oznacza cyfrę 9, np. η παράγραφος θ’ /i paraghrafos enatos/ – paragraf dziewiąty (θ’ pisane z kreseczką). Ι γιώτα /jota/ Litera Ι, ι jest dziewiątą literą greckiego alfabetu. Nazywa się γιώτα /jota/, a wymawia się jak polskie „i”, a na początku wyrazu czasami jako „j”, np. Ιανουάριος /ianuarios/ – styczeń, ιστορία /istorija/ – historia, Ισπανία /ispanija/ – Hiszpania. W systemie liczbowym oznacza cyfrę 10, np. το κεφάλαιο Ι’ /to kiefaleo dheka/, czyli rozdział dziesiąty (I’ pisane z kreseczką). Wyraz γιώτα znajdziemy również w takim wyrażeniu δεν αλλάζω ούτε γιώτα /dhen alazo ute jota/, gdy mówimy, że coś odzwierciedla dokładnie sens czegoś innego. Po polsku też mówimy, że coś się zgadza „co do joty”. Κ κάππα /kapa/ Litera Κ, κ jest dziesiątą literą greckiego alfabetu. Nazywa się κάππα /kapa/, a wymawia się jak polskie „k”: κάνω /kano/ – robić, καλός /kalos/ – dobry, κοιμάμαι /kimame/ – spać. W systemie liczbowym oznacza liczbę 20, np. το κεφάλαιο Κ’ /to kiefaleo ikosi/, czyli rozdział dwudziesty (κ’ pisane z kreseczką). W piśmie mała litera κ jest skrótem od spójnika και (i), natomiast mała litera κ. ( z kropką) jest skrótem od wyrazu „pan”. Λ λάμδα /lamdha/ Litera Λ, λ jest jedenastą literą greckiego alfabetu. Wymawia się jak polskie „l”, np. λεφτά /lefta/ – pieniądze, λέω /leo/ – mówić, λέξη /leksi/ – słowo. W systemie liczbowym oznacza liczbę 30, np. στη σελίδα Λ’ /sti selidha trianda/ – na stronie nr 30 (λ’ pisane z kreseczką). Μ μι /mi/ Litera Μ, μ jest dwunastą literą greckiego alfabetu. Wymawia się jak polskie „m”, np. μαγιό /majo/ – strój kąpielowy, μαύρος /mawros/ – czarny, μεσημέρι /mesimeri/ – południe. W systemie liczbowym oznacza liczbę 40. Słowo μη oraz μην (wymawiane tak samo jak μι, ale pisane przez inne „i”) oznacza przeczenie „nie”, np. μην το κάνεις /min to kanis/ – nie rób tego. Ν νι /ni/ Litera Ν, ν jest trzynastą literą greckiego alfabetu. Wymawia się jak polskie „n”, np. νίκη /niki/ – zwycięstwo, νωρίς /noris/ – wcześnie, ναυτικός /naftikos/ – marynarz. W systemie liczbowym oznacza liczbę 50. Z wyrazem νι kojarzy się następujące wyrażenie: λέω με το νι και με το σίγμα /leo me to ni kie me to sighma/, czyli opowiadać ze wszystkimi szczegółami. Ξ ξι /ksi/ Litera Ξ, ξ jest czternastą literą greckiego alfabetu. Wymawia się jako „ks”, np. ξέρω /ksero/ – wiedzieć, ξεναγός /ksenaghos/ – przewodnik, ξανά /ksana/ – znowu. W systemie liczbowym oznacza liczbę 60. Ξι /ksi/ to też nazwa plaży na wyspie Kefalonia. Ο όμικρον /omikron/ Litera Ο, ο jest piętnastą literą greckiego alfabetu. Wymawia się jak polskie „o”, np. οκτώ /okto/ – osiem, οδός /odhos/ – ulica, Ολυμπιακοί Αγώνες /olimbiaki aghones/ – igrzyska olimpijskie. W systemie liczbowym oznacza liczbę 70. Litera „o” przed rzeczownikiem lub przymiotnikiem wskazuje na rodzaj męski, np. ο φίλος /o filos/ – przyjaciel, ο ήλιος /o ilios/ – słońce. Π πι /pi/ Litera Π, π jest szesnastą literą greckiego alfabetu. Wymawia się jak polskie „p”, np. παιδί /pedhi/ – dziecko, Πέμπτη /pempti/ – czwartek, πρεσβεία /preswija/ – ambasada. W systemie liczbowym oznacza liczbę 80. Wyraz πι występuje w wyrażeniu στο πι και φι /sto pi kie fi/ – oznacza bardzo szybko. natychmiastowo, w mgnieniu oka np. Τελείωσε τις δουλειές στο πι και φι /teliose tis dhulies sto pi kie fi/ – Ukończył swoje prace w mgnieniu oka. Ρ ρο /ro/ Litera Ρ, ρ jest siedemnastą literą greckiego alfabetu. Wymawia się jak polskie „r”, /rawo/ – szyć, ρόδι /rodhi/ – granat (owoc), ρωτάω /rotao/ – pytać. W systemie liczbowym oznacza liczbę 100. W języku greckim istnieje takie powiedzenie w odniesieniu do miesięcy: Σ’όσους μήνες έχουν «ρο», μπάνιο με ζεστό νερό. /sosus mines ehun ro, banio me zesto nero/, co znaczy, że w miesiące, które mają w nazwie literę «ρ» kąpiemy się w ciepłej wodzie. A te miesiące to: Ιανουάριος /ianuarios/, Φεβρουάριος /fewruarios/, Μάρτιος /martios/, Απρίλιος /aprilios/, Σεπτέμβριος /septemwrios/, Οκτώβριος /oktowrios/, Νοέμβριος /noemwrios/, Δεκέμβριος /dekiemwrios/. Σ σίγμα /sighma/ Litera Σ, σ, ς jest osiemnastą literą greckiego alfabetu. Jest to dźwięk pomiędzy „s” a „sz”, np. σπίτι /spiti/ – dom, σεντόνι /sedoni/ – prześcieradło, σχολείο /sholijo/ – szkoła. W systemie liczbowym oznacza liczbę 200. Litera σίγμα ma 3 formy graficzne: Σ, σ i ς. Ostatnia forma to tzw. τελικό σίγμα, czyli końcowa sigma zapisywana tylko na końcu wyrazu. Τ ταυ /taf/ Litera Τ, τ jest dziewiętnastą literą greckiego alfabetu. Wymawia się jak polskie „t”, np. ταξίδι /taksidhi/ – podróż, τέλος /telos/ – koniec, τηλέφωνο /tilefono/ – telefon. W systemie liczbowym oznacza liczbę 300. Słowem ταυ określa się też trójnik do gniazdka, ponieważ przypomina literę τ. Υ ύψιλον /ipsilon/ Litera Y, υ jest dwudziestą literą greckiego alfabetu. Wymawia się jak polskie „i”, np. υπάρχω /iparho/ – istnieć, υγεία /ighija/ – zdrowie, ύμνος /imnos/ – hymn. W systemie liczbowym oznacza liczbę 400. Litera ta nazywa się ύψιλον /ipsilon/ – nie mylić z έψιλον /epsilon/, czyli ε. Φ φι /fi/ Litera Φ, φ jest dwudziestą pierwszą literą greckiego alfabetu. Wymawia się jak polskie „f”, np. φάκελος /fakielos/ – koperta, φίλος /filos/ – znajomy, przyjaciel, φτύνω /ftino/ – pluć. W systemie liczbowym oznacza liczbę 500. Wyraz φι występuje wyrażeniu στο πι και φι /sto pi kie fi/ – oznacza bardzo szybko. natychmiastowo, w mgnieniu oka np. Τελείωσε τις δουλειές στο πι και φι /teliose tis dhulies sto pi kie fi/ – Ukończył swoje prace w mgnieniu oka. Χ χι /hi/ Litera Χ, χ jest dwudziestą drugą literą greckiego alfabetu. Wymawia się jak polskie „h”, np. χαζός /hazos/ – głupi, χαριτωμένος /haritomenos/ – słodki (w odniesieniu do człowieka), Χαβάη /hawai/ – Hawaje. W systemie liczbowym oznacza liczbę 600. Podobnie jak po polsku, gdy mówimy o jakimś bliżej nieokreślonym człowieku, używamy wyrażenia pan/pani iks, tak po grecku mówimy κύριος/κυρία χ /kirios/kirija hi/. Ψ ψι /psi/ Litera Ψ, ψ jest dwudziestą trzecią literą greckiego alfabetu. Brzmi jak „ps”, np. ψωμί /psomi/ – chleb, ψέμα /psema/ – kłamstwo, ψηλός /psilos/ – wysoki. W systemie liczbowym oznacza liczbę 700. Zwrot ψι-ψι /psi psi/ to odpowiednik polskiego kici-kici na przywołanie kota. Dlatego też na kota można zdrobniale powiedzieć ψιψίνα /psipsina/. Ω ωμέγα /omegha/ Litera Ω, ω jest dwudziestą czwartą i ostatnią literą greckiego alfabetu. Wymawia się jak polskie „o”, np. ωκεανός /okieanos/ – ocean, ωραίος /oreos/ – ładny, ώριμος /orimos/ – dojrzały. W systemie liczbowym oznacza liczbę 800. Aπ’ το άλφα ως το ωμέγα /ap tp alfa os to omegha/ – oznacza „od a do zet, od początku do końca”. Jeśli chcecie posłuchać wymowy wszystkich liter greckiego alfabetu, zapraszam do tego wpisu. Dajcie znać, czy podobał się Wam ten wpis i czy dowiedzieliście się czegoś nowego. Czekam na Wasze komentarze.

Ze względu na bardzo dużą liczbę wielkości fizycznych, niektóre z nich, zamiast tradycyjnych oznaczeń pochodzących od liter angielskiego alfabetu, są oznaczane, często ze względów historycznych, za pomocą małych lub wielkich liter alfabetu greckiego. Poniższa tabelka pozwoli zapoznać się z ich nazewnictwem oraz ułatwi ich „identyfikację”. Wielkie i małe litery alfabetu greckiego Nazwa polska Wielka litera Mała litera Alfa Α α Beta Β β Gamma Γ γ Delta Δ δ Epsilon Ε ε Dzeta Ζ ζ Eta Η η Theta Θ θ Jota Ι ι Kappa Κ κ Lambda Λ λ Mi Μ μ Ni Ν ν Ksi Ξ ξ Omikron Ο ο Pi Π π Ro Ρ ρ Sigma Σ σ Tau Τ τ Ipsylon Υ υ Phi (Fi) Φ φ Chi Χ χ Psi Ψ ψ Omega Ω ω

15 litera alfabetu greckiego