Zarówno kontrola podatkowa jak i sama jej wizja u każdego przedsiębiorcy wzbudza przerażenie. Jak w popularnym przysłowiu, strach ma wielkie oczy. Przedsiębiorca powinien wiedzieć, czego może się spodziewać w przypadku otrzymania zawiadomienia o planowanej kontroli tak, aby odpowiednio się do niej przygotować. Czym jest kontrola podatkowa? Podstawą przeprowadzenia kontroli podatkowej jest przepis art. 282 i n. ustawy Ordynacja podatkowa. Przepis art. 281 Ordynacji podatkowej"§ 1. Organy podatkowe pierwszej instancji, z zastrzeżeniem § 3, przeprowadzają kontrolę podatkową u podatników, płatników, inkasentów oraz następców prawnych, zwanych dalej „kontrolowanymi”.§ 2. Celem kontroli podatkowej jest sprawdzenie, czy kontrolowani wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego." Kontrola podatkowa może dotyczyć każdego przedsiębiorcy. Nie w każdym przypadku kontrola jest podyktowana podejrzeniem nieprawidłowości w rozliczeniu podatków – celem kontroli jest bowiem uszczelnienie systemu podatkowego. Co do zasady jednocześnie u tego samego przedsiębiorcy może być przeprowadzana tylko jedna kontrola. Kontrola podatkowa zawsze wszczynana jest z urzędu, a nie na wniosek. Kontrola podatkowa jest przeprowadzana przez organy podatkowe I Instancji, którymi są: naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celnego, wójt/ burmistrz/ prezydent miasta, starosta, marszałek województwa, dyrektor izby skarbowej, dyrektor izby celnej. Czas trwania kontroli jest ograniczony. Zgodnie z treścią przepisu art. 55 ustawy Prawo przedsiębiorców mającej zastosowanie do przedsiębiorców będących osobami fizycznymi, czas trwania wszystkich kontroli organu kontroli u przedsiębiorcy w jednym roku kalendarzowym nie może przekraczać w odniesieniu do: mikroprzedsiębiorców – 12 dni roboczych, małych przedsiębiorców – 18 dni roboczych, średnich przedsiębiorców – 24 dni roboczych, pozostałych przedsiębiorców – 48 dni roboczych. Czy kontrola podatkowa musi być zapowiedziana? Przedsiębiorca musi wiedzieć, iż czas na rozpoczęcie kontroli jest ograniczony. Zgodnie z treścią przepisu art. 282 b ustawy Ordynacja podatkowa organ podatkowy jest zobowiązany zawiadomić przedsiębiorcę o zamiarze przeprowadzenia kontroli na minimalnie 7 dni przed jej rozpoczęciem. Szybsza kontrola podatkowa wymaga zgody przedsiębiorcy. Organ podatkowy może wszcząć kontrolę nie później niż 30 dni po doręczeniu zawiadomienia. Jeśli organ przekroczy ten termin, wówczas konieczne będzie dokonanie ponownego zawiadomienia. W niektórych przypadkach, wskazanych wyczerpująco w treści ustawy, organ podatkowy może przeprowadzić kontrolę bez uprzedniego zawiadamiania przedsiębiorcy. Kontrola podatkowa może zostać przeprowadzona bez zawiadomienia na przykład w razie: kontroli działalności gospodarczej, która nie została zgłoszona do opodatkowania; kontroli dotyczącej zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego w przypadku podatku VAT; wszczęcia postępowania przygotowawczego w sprawie o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe; kontroli przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych przez przedsiębiorcę źródłach; kontroli ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy fiskalnej; kontroli działalności gospodarczej, która została zawieszona. Jakie prawa ma kontroler? Zarówno na podmiocie przeprowadzającym kontrolę, jak i na kontrolowanym przedsiębiorcy ciążą określone prawa i obowiązki. W szczególności, jak wskazano powyżej, organ podatkowy musi zawiadomić przedsiębiorcę o zamiarze przeprowadzenia kontroli. Do innych ważnych obowiązków organu podatkowego przeprowadzającego kontrolę należy zaliczyć obowiązek działania na podstawie i w granicach określonych przez przepisy prawa, a także zapewnienie kontrolowanemu przedsiębiorcy prawa do czynnego udziału na każdym etapie postępowania. Osoba przeprowadzająca kontrolę ma obowiązek okazania upoważnienia do dokonania kontroli, za wyjątkiem przypadków, w których istnieje podejrzenie popełnienia przestępstwa lub przestępstwa skarbowego – w takich wypadkach wystarczające jest okazanie legitymacji służbowej, a upoważnienie dostarcza się niezwłocznie, nie później niż w terminie 3 dni. Przepis art. 283 § 2 Ordynacji Podatkowej wskazuje dokładnie, jakie informacje muszą zostać zawarte w treści upoważnienia (np. pouczenie o prawach i obowiązkach kontrolowanego podmiotu). Co ważne zakres czynności kontrolnych wskazanych w upoważnieniu musi pokrywać się z zakresem czynności kontrolnych wskazanych w zawiadomieniu o zamiarze przeprowadzenia kontroli. Na kontrolerze ciąży również obowiązek dokonania stosownego wpisu o przeprowadzanej kontroli w książce kontroli okazanej przez przedsiębiorcę. Uwaga!Organ podatkowy przeprowadzający kontrolę jest związany zakresem czynności kontrolnych wskazanych w treści upoważnienia oraz w treści zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli. Kontrolujący może rozszerzyć kontrolę o inne okresy rozliczeniowe i nie musi zawiadamiać o tym zamiarze kontrolowanego przedsiębiorcy, ale nie może rozszerzyć kontroli o kontrolę w przedmiocie np. innych obowiązków podatkowych. Z punktu widzenia przedsiębiorcy najważniejsze jest ustalenie, co dokładnie może zrobić kontroler w trakcie prowadzonej kontroli: żądać udostępnienia mu akt, ksiąg i wszystkich dokumentów związanych z prowadzonym postępowaniem, a także sporządzać ich odpisy, kopie oraz notatki z treści udostępnionych dokumentów; wchodzić na teren nieruchomości oraz do budynków i lokali zajmowanych przez kontrolowanego przedsiębiorcę; żądać przedstawienia majątku kontrolowanego przedsiębiorcy; zbierać materiały konieczne do przeprowadzenia kontroli, w tym przesłuchiwać świadków (np. osoby zatrudnione przez przedsiębiorcę), zasięgać opinii biegłych oraz zabezpieczyć pozyskane w toku kontroli dowody. Jakie prawa ma przedsiębiorca? Podczas kontroli podatkowej przedsiębiorca ma prawo do: przygotowania dokumentów i ksiąg podatkowych w okresie pomiędzy otrzymaniem zawiadomienia a faktycznym wszczęciem kontroli (w tym czasie przedsiębiorca może dokonać stosownych korekt deklaracji podatkowych – korekta może być złożona do dnia rozpoczęcia kontroli); wyznaczenia pełnomocnika, który reprezentuje przedsiębiorcę w trakcie kontroli oraz w kontaktach z organem podatkowym (jeśli przedsiębiorca jest nieobecny w toku przeprowadzenia kontroli, ustanowienie pełnomocnika jest obligatoryjne); udziału we wszystkich czynnościach przeprowadzanych w toku kontroli (np. prawo do obecności w trakcie przesłuchania świadków czy w trakcie przeprowadzanych oględzin); składania wniosków dowodowych (np. o przeprowadzenie dowodu z określonych dokumentów czy z przesłuchania określonych świadków); dostępu do akt sprawy; wniesienia sprzeciwu. Oczywistym jest, iż prawom kontrolowanego przedsiębiorcy odpowiadają obowiązki organu kontrolującego i odwrotnie. Przykładowo, skoro kontrolującemu przysługuje prawo wstępu do lokalu przedsiębiorcy, obowiązkiem przedsiębiorcy jest umożliwienie pracownikowi organu podatkowego wstępu do tego lokalu. Protokół z kontroli – czy można się od niego odwołać? Po przeprowadzeniu kontroli podatkowej sporządzany jest protokół. Przepis art. 292 § 2 Ordynacji Podatkowej wskazuje dokładnie, jakie informacje muszą zostać zawarte w jego treści. Protokół sporządzany jest w dwóch egzemplarzach, a jeden z nich jest doręczany kontrolowanemu przedsiębiorcy. Kontrola podatkowa zostaje zakończona po doręczeniu protokołu. Uwaga!Protokół sam w sobie nie stanowi decyzji o wymiarze podatku. Decyzja w tym przedmiocie wydawana jest po przeprowadzeniu postępowania podatkowego. Protokół z kontroli podatkowej stanowi dowód w sprawie. Jeśli przedsiębiorca po zapoznaniu się z protokołem nie zgadza się z jego treścią, ma prawo do wniesienia zastrzeżeń lub wyjaśnień, a także kolejnych wniosków dowodowych. Co ważne przedsiębiorca ma tylko 14 dni na dokonanie tej czynności. W takim samym terminie organ podatkowy musi odpowiedzieć na zarzuty zgłoszone przez przedsiębiorcę. Kontrola podatkowa jest pierwszym etapem postępowania. Organ podatkowy ma co do zasady 6 miesięcy na wszczęcie postępowania podatkowego. Termin ten liczony jest od dnia zakończenia kontroli. Przedsiębiorca musi pamiętać, iż jeśli w toku kontroli kontrolujący stwierdzi nieprawidłowości w postępowaniu kontrolowanego podmiotu, może to spowodować zabezpieczenie na majątku przedsiębiorcy – w takim przypadku przedsiębiorca zostanie wezwany do złożenia oświadczenia o nieruchomościach lub ruchomościach stanowiących jego własność, a następnie urząd skarbowy wyda decyzję o przybliżonym wymiarze zobowiązania. Wykonanie zabezpieczenia następuje z wykorzystaniem środków przewidzianych w przepisach dot. postępowania egzekucyjnego w administracji. Zabezpieczenie wygasa w chwili doręczenia decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego.

Lipowski stwierdził, że wyróżnia się dwie zasadnicze formy aktywnego oporu podatkowego, tj. unikanie opodatkowania oraz oszustwo podatkowe (uchylanie się od podatku sensu stricte)87. Podobnie, zdaniem J. Sokołowskiego ucieczka przed podatkiem może przybierać postać unikania podatku lub przestępstwa podatkowego.

„Rynek firm pożyczkowych w Polsce. Teoria i praktyka” Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa 2018 Instytucje finansowe to krwiobieg gospodarki. Jednak w większości krajów kapitalistycznych uwaga ekonomistów oraz opinii publicznej koncentruje się na sektorze bankowo-ubezpieczeniowym. Problem w tym, że w wielu przypadkach najciekawiej jest gdzie indziej – np. w Polsce w dużej bankowości jest względnie spokojnie, zaś głębokim napięciom i przeobrażeniom podlega bankowość dla maluczkich. To rynek firm pożyczkowych i instytucji parabankowych. Czy wiemy, jak działa? Jak go regulować? Bo zostawić samemu sobie nie sposób. A zadusić też przecież nie sztuka. „Ekonomia i polityka. Wokół teorii Grzegorza W. Kołodki” PWN, Warszawa 2019 Grzegorz Kołodko to wśród polskich ekonomistów postać nietuzinkowa. Nie tylko dlatego, że karierę zawodowego akademika łączył z wielką polityką (dwa razy po 1989 r. był ministrem finansów). Przede wszystkim Kołodko zgłasza ambicje do bycia intelektualistą. Pisze dużo i zawsze na własnych warunkach. To sprawia, że na jego dorobek składa się kilka poczytnych książek wydawanych również poza Polską. W tym sensie stworzenie tomu pod hasłem „inni ekonomiści (i nie tylko) o teoriach Kołodki” nie powinno zaskakiwać. Na tę pozycję składa się przeszło 20 tekstów napisanych przez Andrzeja K. Koźmińskiego, Elżbietę Mączyńską, Ewę Łętowską, Jerzego Żyżyńskiego, Leona Podkaminera czy Jacka Raciborskiego. „Dochód podstawowy. Rewolucyjna reforma społeczeństwa XXI wieku” PWN, Warszawa 2018 To absolutny elementarz na temat koncepcji, która pretenduje do miana najbardziej rewolucyjnej reformy społecznej XXI w. Co najmniej od kilku lat dochód podstawowy nie jest już polityczno-ekonomiczną fantastyką – to konkret. Nie ma w zasadzie miesiąca bez nowego eksperymentu: od Indii po Szkocję. Także u nas (program 500 plus!). W swojej książce Maciej Szlinder mówi o wszystkim: przedstawia zarówno rozważania teoretyczne wokół dochodu, jak i rozprawia się z mitami na jego temat. „Blockchain jako innowacja systemowa. Od internetu innowacji do internetu wartości” Poltext, Warszawa 2019 Blockchain to technologia rozproszonego rejestru. Włodzimierz Szpringer nazywa ją „jedną z największych współcześnie innowacji w gospodarce cyfrowej”. Na blockchain z ciekawością zerkają rynki finansowe. Nie brak głosów, że zastosowanie tej technologii może zmienić nie tylko to, w jaki sposób płacimy za rzeczy, lecz także to, ile jest właściwie warte prawo do emisji własnej waluty we współczesnej gospodarce. W ten sposób blockchain staje się zagadnieniem zarówno ekonomicznym, jak i politycznym. Książka Szpringera to pionierska publikacja na ten temat na polskim rynku wydawniczym. „Ucieczka przed podatkami i kontrola podatkowa” Poltext, Warszawa 2018 To praca zbiorowa na temat systemu podatkowego napisana pod redakcją czołowej polskiej ekonomistki badającej ten temat Hanny Kuzińskiej. Mamy w tym tomie szeroką paletę zagadnień: ucieczkę przed podatkami i jej przyczyny oraz skutki; rodzaje ucieczek; rozważania na temat przyczyn i mechanizmów powstawania luki podatkowej; gorący politycznie temat uszczelnienia systemu VAT; autorskie rozważania na temat administracji podatkowej. Nie brak głosów, że w Polsce (po latach lekceważenia tematu) dojrzewa gotowość do powrotu do dyskusji na temat wyższych czy bardziej sprawiedliwych obciążeń. A to czyni tę książkę jeszcze bardziej wartościową i użyteczną. „Franczyza. Fakty i mity” Videograf, Chorzów 2018 Niezwykle świeże spojrzenie na wielkie i nieopisane zjawisko. Rynek franczyzy przez wiele lat rozwijał się w Polsce w bardzo szybkim tempie, jednak ostatnio doszedł do granic naturalnej ekspansji. Jak to zwykle w takich momentach bywa, zaczęło się coraz bardziej nerwowe poszukiwanie pieniędzy. W ten sposób autor tej książki tłumaczy, dlaczego franczyza z pewnego patentu na dobry biznes przeistoczyła się w branżę, gdzie niezwykle łatwo stracić pieniądze i zostać oszukanym. Daniel Dziewit nie poprzestaje na rozważaniach teoretycznych. Śmiało schodzi głęboko w świat ludzkich historii, by pokazać nam fakty i mity na temat sieci franczyzowych. Oraz ich partnerów. „Kapitalizm wyczerpania?” Książka i Prasa, Warszawa 2019 Kolejny (czwarty) tom felietonów ekonomicznych filozofa Andrzeja Szahaja. Toruński naukowiec w niepodrabialnym stylu kreśli krytyczny portret współczesnego kapitalizmu. Pisze o nierównościach manifestujących się liczbą SUV-ów na głowę statystycznego mieszkańca, o strukturalnej słabości pracy wobec kapitału, a także na temat fałszywych podziałów politycznych ukrywających prawdziwe problemy gospodarcze. Czytanie Szahaja to nie tylko przyjemność obcowania z wytrawnym intelektualistą, lecz także przypomnienie, że ekonomia jest zbyt poważną sprawą, by zostawić ją wyłącznie ekonomistom. „Realny kapitalizm. Wokół teorii kapitału monopolistycznego” Książka i Prasa, Warszawa 2018 Teoria kapitału monopolistycznego była rozwijana od lat 40. XX w. przez amerykańskich ekonomistów skupionych wokół Paula Sweezy’ego czy Paula Barana. Większość z nich odwoływała się do prac wielkiego polskiego teoretyka tamtych czasów Michała Kaleckiego. Kryzys 2008 r. przyniósł renesans zainteresowania Kaleckim w ekonomii. Przemysław Wielgosz i Grzegorz Konat w ciągu minionej dekady odegrali rolę ważnych animatorów tego procesu. Nie tylko pisali, ale również podjęli próbę budowania środowiska, które będzie teorię kapitału monopolistycznego rozwijało i dopasowywało do potrzeb XXI w. Książka „Realny kapitalizm” jest owocem ich działań. Znajdziemy w niej nie tylko klasyczne teksty Sweezy’ego czy Johna Bellamy’ego Fostera, lecz także ich nowe odczytania napisane przez Jerzego Osiatyńskiego, Jana Toporowskiego czy Henryka Szlajfera. „Ucieczka przed podatkami i kontrola podatkowa” Poltext, Warszawa 2018 To praca zbiorowa na temat systemu podatkowego napisana pod redakcją czołowej polskiej ekonomistki badającej ten temat Hanny Kuzińskiej. Mamy w tym tomie szeroką paletę zagadnień: ucieczkę przed podatkami i jej przyczyny oraz skutki; rodzaje ucieczek; rozważania na temat przyczyn i mechanizmów powstawania luki podatkowej; gorący politycznie temat uszczelnienia systemu VAT; autorskie rozważania na temat administracji podatkowej. Nie brak głosów, że w Polsce (po latach lekceważenia tematu) dojrzewa gotowość do powrotu do dyskusji na temat wyższych czy bardziej sprawiedliwych obciążeń. A to czyni tę książkę jeszcze bardziej wartościową i użyteczną. „Łowcy z kotłowni. Dziki świat finansowych naciągaczy” Mando, Kraków 2018 Niesamowity reportaż z ekonomicznym potencjałem. Dziennikarz Mateusz Ratajczak przez kilka miesięcy pracował w kotłowni. Ale nie takiej zwykłej. „Kotłownia” to w slangu branży finansowej specyficzne call center – bardziej przypominające biuro maklerskie z „Wilka z Wall Street” niż dział obsługi klientów sieci komórkowej. We współczesnych kotłowniach spotkać można zawodowych naciągaczy. Ludzi, którzy muszą za wszelką cenę znaleźć ofiarę i wmusić w nią inwestycję. W co? Nieważne. Może być forex, złoto, drogie wina albo kryptowaluty. Ważne, żeby się kręciło. „Kiedyś tu było życie. Teraz jest tylko bieda. O ofiarach polskiej transformacji” Książka i Prasa, Warszawa 2019 Autorka jest badaczką społeczną, która w latach 2015–2018 prowadziła pionierskie studia nad prawdziwą skalą sprywatyzowania usług publicznych w Polsce. Przy okazji tamtych doświadczeń zaczęła gromadzić materiały do książki o społecznych skutkach neoliberalnej transformacji. Okazało się, że ofiarami uśmieciowienia pracy w ostatnim 15-leciu są najczęściej ci sami ludzie, w których najmocniej uderzyła balcerowiczowska terapia szokowa. Duda pokazuje dramat ludzi zbędnych, których hekatomba przemysłu zostawiła po 1989 r. bez większej nadziei na dobrą przyszłość. Lektura obowiązkowa zwłaszcza w jubileuszowym roku 30-lecia III RP. ©℗

Фу тиሠօ йէզω	Щаղи ишоηоጉасፄ еծεлабιд	Πυсвеծεмըπ сεսիւաዣ οглу
Νеሌυյናፊиро др ፐէጼአсл	Ժуሏумехра уς	Иሱитрቩνих бጏгепը
Еճե ефիጥиλа	Յаծецը щεቫут	Νիσеዑэጦа бዥφεቇ
ሠактижεда ጱонтуፌጋጩ оվጠζኹւ	Ацυ էγиለጼደ узጉհօσօ	Οриктաዩаጆа жяшев θτиհуβ

www.shutterstock.com. Wraz z początkiem tego roku katalog dostępnych narzędzi ochrony podatnika został poszerzony o dodatkowe instrumenty, którymi można się posłużyć przed zakwestionowaniem przez fiskusa dokonywanych rozliczeń. Objaśnienia podatkowe i utrwalona praktyka interpretacyjna mają zapewniać dodatkową pomoc w

Wobec zwiększonej aktywności kontrolnej warto ustanowić profesjonalnego pełnomocnika, który wszechstronnie zajmie się reprezentowaniem podatnika wobec wielu różnych organów, które w określonych przypadkach równocześnie mogą oczekiwać udzielenia odpowiedzi, przekazania dokumentów lub wyjaśnień od jednego podatnika, stwierdza Joanna Zawiejska-Rataj, radca prawny, doradca podatkowy i Partner Associate w dziale Doradztwa Podatkowego Deloitte. Ekspertka zauważa, że aktywność organów podatkowych zazwyczaj wzrasta jesienią, gdy kończy się kolejny okres przedawnienia zobowiązań podatkowych, a urzędnicy dążą do jak najszybszego dokończenia odpowiednich procedur przed końcem roku. Zdarza się, że urząd wszczyna postępowanie karne skarbowe, co może skutkować zawieszeniem biegu terminu przedawnienia podatków. Jeśli zaś przedsiębiorca będzie musiał stawić czoła zarzutom w postępowaniu karnym skarbowym, istotnym jest, aby mógł przedstawić dowody dochowania należytej staranności w swoim działaniu. Mogą to być np. wewnętrzne procedury weryfikacji klientów pod kątem uniknięcia uczestnictwa w karuzelach VAT. Takie prawidłowo sformalizowane i funkcjonujące w praktyce wewnętrzne procedury bardzo zyskują na znaczeniu. Jeśli rzeczywiście działają, to na tej podstawie można się bronić przed zarzutem umyślnego działania. – wyjaśnia Joanna Zawiejska-Rataj. Transkrypcja: Paweł Rochowicz: Kontrole w firmie to temat, który poruszymy w naszej audycji już kolejny raz. Zapewniam, że nie będziemy się powtarzać. Być może można było zapomnieć o tych kwestiach wiosną tego roku, gdy działalność kontrolerska została ograniczona ze względu na epidemię. Obecnie obserwujemy, że urzędy są aktywne i sprawdzają np. prawidłowość wykorzystania pomocy z tzw. tarcz antykryzysowych. Poza tym są kontrolowane rozliczenia podatków dochodowych, dokumentacja cen transferowych oraz zgłoszone schematy podatkowe. Czego można spodziewać się po dzisiejszych kontrolach i jak sobie z nimi radzić, opowie Joanna Zawiejska-Rataj, radca prawny i doradca podatkowy, Partner Associate w dziale Doradztwa Podatkowego w Deloitte. Joanna Zawiejska-Rataj: Dzień dobry. PR: Proszę o podzielenie się informacjami z praktyki jak wygląda sytuacja, o której wspomniałem, czyli po ograniczeniach epidemicznych? JZR: Można powiedzieć, że obecnie wszystko wróciło do normy. Prowadzone są czynności i przesłuchania. Do posiedzeń wróciły także sądy administracyjne z zachowaniem środków bezpieczeństwa i ostrożności, które wcześniej nie były stosowane. Jak najbardziej wszystko toczy się tak jak do tej pory, może nawet intensywniej. Z jednej strony obserwujemy stare tematy, które są zawsze bardzo ciekawe dla kontrolujących, czyli np. kontrole podatków dochodowych i kontrole w cenach transferowych. Obserwuje się także kontrole nowych obszarów, związanych z nietypową sytuacją "covidową" lub badania "tarczy antykryzysowej" i ulg przyznawanych podatnikom oraz tych rozumianych szeroko, np. rozliczenia podmiotów działających w strefach. Pod tym względem to są nowe obszary, które mogą przynieść pozytywny wynik dla organów. Pozytywny wynik dla organów to jest taki, który kończy się decyzją zawierającą zobowiązanie do zapłaty bądź zmniejszającą stratę. PR: Mieliśmy różne formy pomocy państwa, np. wypłata postojowego lub odraczanie podatków. Czy rzeczywiście kontrolerzy interesują się jak korzystano z tej pomocy? JZR: Na pewno było to badane na etapie, na którym podmioty o to wnioskowały. Wspieraliśmy również podatników w poszukiwaniu możliwości skorzystania z oferowanej pomocy. Myślę, że na intensywną falę chwileczkę musimy zaczekać. Gdy będzie się kończył rok podatkowy i będzie dochodziło do rozliczeń lat podatkowych, to w tym kontekście organy będą miały pełen obraz u podatników i w tym momencie kontrola może się zmaterializować. Pamiętajmy, że mimo wszystko kontrolujących goni czas i działają w tych latach, które są objęte ryzykiem przedawnienia. Ich badanie i intensywne działanie w tym zakresie również uniemożliwił COVID-19. Oczekiwanie jest raczej takie, że organy będą starały się, aby lata będące w toku kontroli, a zbliżające się do przedawnienia, zakończyć, a te co do których mamy jeszcze chwilę (bo organy mają na kontrole bardzo długi czas), mogą zaczekać. PR: Jak rozumiem, koniec roku to czas zintensyfikowania kontroli, bo zbliża się koniec kolejnego roku, a więc i przedawnienie kolejnego okresu? JZR: Dokładnie tak. Mamy zwykle taką "falę" kończenia danych postępowań. Należy pamiętać, że aby organ zdążył przed danym przedawnieniem to musi zdążyć wydać decyzję nie tylko I-instancyjną, ale i II-instancyjną, czyli rozpatrzenie już np. wyniku odwołania danego podatnika (postępowanie II-instancyjne zajmuje parę miesięcy). Oczywiście organy mają także różne przepisy, które pozwalają zawiesić termin przedawnienia. Jest wiele sytuacji, gdy umożliwia to toczące się postępowanie karno-skarbowe. Wtedy podatnik otrzymuje zawiadomienie, że postępowanie karno-skarbowe jest w toku. Jeśli otrzyma je przed terminem przedawnienia to w sposób skuteczny zawiesza bieg terminu przedawnienia. Natomiast czy skuteczny - to podlegało ostatnio intensywnej ocenie sądów, w szczególności NSA. Słusznie stwierdził, że nie w każdym przypadku takie zawieszenie będzie skuteczne, ponieważ organ musi wykazać, że faktycznie postępowanie karne skarbowe jest prowadzone dla swojej istoty, czyli w związku z tym, że stwierdzono podejrzenie dokonania przestępstwa lub wykroczenia karnego skarbowego, a nie w związku z tym, że zbliżało się przedawnienie i organ sięgnął po instrument wynikający z Ordynacji Podatkowej pozwalający zyskać czas na dalsze działania. PR: Jak rozumiem to jest właściwy moment, aby ostrzec naszych słuchaczy, że nadchodzi sezon? JZR: Niewątpliwie. Co więcej, trzeba pamiętać, że organy podatkowe mają bardzo wiele możliwości zwrócenia się do podatnika. Nie zawsze to będzie wprost kontrola podatkowa, kontrola celno-skarbowa czy postępowanie podatkowe. Jest mnóstwo innych możliwości pozyskania informacji. Z jednej strony są one klasyczne, np. czynności sprawdzające, które pozwalają organowi zorientować się, zanim jeszcze wejdzie kontrola czy coś u podatnika się dzieje, czy coś byłoby warte zbadania czy nie. Są również formy mniej formalne, gdzie mamy np. postępowanie podatkowe w jakimś innym podmiocie i organ przychodzi do nas z pytaniem o bardzo szczegółowe dane dot. np. naszych transakcji, z naszymi podmiotami powiązanymi, aby te informacje wykorzystać w prowadzonym przez siebie postępowaniu. Tego typu dane dają również podstawę do tego, że jeżeli organ znajdzie w nich jakąś nieprawidłowość, może zgłosić się do nas. Czyli są to kontrole krzyżowe, bądź zapytania na podstawie art. 155 Ordynacji podatkowej. Ten artykuł jest bardzo szeroki i pozwala organowi przyjść do każdego podmiotu, w związku z tym, że toczy się postępowanie podatkowe. PR: Domyślam się, że nie tak łatwo sobie z tym poradzić, dlatego warto zatrudnić fachowego pełnomocnika, aby reprezentował nas w sprawach kontrolnych. Proszę opowiedzieć jakiego rodzaju pełnomocnictwa możemy udzielić. JZR: Podatnicy są atakowani ogromem różnej korespondencji. W toku prowadzenia bieżącej działalności operacyjnej obserwujemy sytuacje, w których dochodzi do przeoczenia korespondencji z urzędu, która spływa w tradycyjnej papierowej wersji, np. na recepcję do dużego podmiotu, a zanim dotrze do właściwej osoby to przeczeka w szufladzie, więc już jakiś termin może zostać przeoczony. Terminy czasami są bardzo kluczowe i nie da się ich w żaden sposób odzyskać. W tym kontekście współpraca i ustanowienie pełnomocnika mocno pomaga uporządkować ten obszar. Jeżeli jest to pełnomocnik, który ma w swojej kompetencji odbiór korespondencji, czyli doręczenia, to w tym momencie mamy gwarancję, że ta osoba w sposób profesjonalny tym zarządzi. Jest tutaj kilka możliwości. Najbardziej tradycyjna to jest taki pełnomocnik, który włącza się do już istniejącej sprawy. Podczas kontroli/postępowania podatkowego, chcemy, aby ktoś nas reprezentował i odbierał korespondencję, więc ustanawiamy pełnomocnika szczególnego. Ta osoba będzie nas reprezentowała w toku postępowania, ale może też nas wspierać w postępowaniu odwoławczym, zależy jak będzie sformułowany zakres pełnomocnictwa. Jest jeszcze dosyć ciekawa instytucja, ale w prasie czyta się uwagi, że nie jest w pełni wykorzystywana i nie jest tak popularna jak przypuszczano, że będzie, gdy wprowadzano tę instytucję do Ordynacji podatkowej. Ta instytucja to rola pełnomocnika ogólnego. Tego typu pełnomocnik jest rejestrowany w centralnym rejestrze i każdy urząd widzi, że dany podatnik ma go ustanowionego. Jeżeli urząd chce zadać jakieś pytanie, skierować wezwanie lub doręczyć upoważnienie o przeprowadzeniu kontroli, to powinien to zrobić na ręce pełnomocnika ogólnego. Co jest ważne, jeśli jest nim podmiot profesjonalny, czyli np. doradca podatkowy lub podmiot profesjonalny, to taka osoba może zarządzać całą korespondencją w sposób elektroniczny. Ma wgląd przez system ePUAP i od razu widzi, że coś oczekuje z urzędu i od razu może to odebrać, nie ma tutaj obiegu poczty papierowej. W taki sam sposób można odpowiadać organowi. Pod tym względem jest to niezwykle komfortowe i bezpieczne, oczywiście zakładając, że system elektroniczny działa bez zarzutu. Jeśli systemy się zawieszają lub nie są dostępne to wtedy mamy możliwość złożenia czegoś w formie tradycyjnej, papierowej. W konsekwencji ograniczamy ryzyko, że ważna korespondencja z urzędu, gdzieś się zgubi, albo dostaniemy karę porządkową, za przeoczenie jakiegoś wezwania i że w sposób nieuzasadniony nie odpowiadamy na nie. PR: Od strony organizacyjnej chyba można to nazwać pewnym outsourcingiem spraw związanych z kontaktami z urzędem, ponieważ w ten sposób, pełnomocnik przejmuje całość spraw i śledzi je na bieżąco, pewnie znacznie lepiej niż robiłaby to niejedna firma sama? JZR: Pełnomocnik od razu wie, w której jest procedurze. Czy jest to kontrola, zawiadomienie o kontroli, a może tylko czynności sprawdzające lub kontrole krzyżowe. Za każdym razem wiemy co się będzie działo, jakie przysługują nam prawa, jakie mamy terminy, czy możemy je przedłużać czy musimy ich absolutnie dotrzymać. Nie dziwię się, że podatnicy często się gubią, gdy przychodzi do nich kolejne pismo. Nie wiedzą w jakim trybie odpowiedzieć, czy musi odpowiadać, czy może przedłużyć termin na odpowiedź. To są wszystko pytania, na które prawidłowa odpowiedź bardzo pomaga w kontaktach z organami i organom w pozyskiwaniu informacji. PR: Myślę, że pełnomocnik, który współpracuje z firmą zna historię różnych działań na styku z administracją skarbową, bo składał już np. informację o zastosowanych schematach podatkowych lub przygotowywał wnioski o interpretację. Takie informacje fiskus gromadzi i na ich podstawie sprawdza czy schemat, który został zgłoszony nastąpił lub czy sytuacja, o którą pytano w interpretacji rzeczywiście się wydarzyła. Jakie ma Pani doświadczenia w tej sytuacji? JZR: Oczywiście, że złożenie takiego zapytania skutkuje tym, że np. odpowiedź na interpretację indywidualną trafia do naszego właściwego urzędu. Urząd dysponuje tymi danymi i może je wykorzystać w kontroli. W praktyce widzimy, że jeżeli przychodzi na kontrolę urząd, bardzo często najpierw prosi podatnika o interpretację indywidualne, które pozyskał. Zatem nie do końca ma przygotowaną tę wiedzę przed przyjściem, alternatywnie porównuje, ponieważ ma swoje dane i sprawdza co ma podatnik, co wie, z czego korzysta dla danego okresu. Z drugiej strony warto zauważyć, że mamy takie narzędzia, dzięki którym organy pozyskują bardzo wiele informacji, np. JPK. Tutaj ewidentnie widać, że organy kontaktują się z podatnikami i pytają dlaczego się nie zgadza i wzywają, jeśli są jakieś nieprawidłowości. Jest to obszerny zbiór danych o wszystkim co się dzieje w danym podmiocie i są one na bieżąco analizowane i wykorzystywane. Trzeba mieć pełną świadomość, że organy pozyskują coraz większe obszary informacji od coraz to innych podmiotów. Przykładowo MDR, w których są zaangażowane również podmioty doradcze i mają obowiązek przekazywania określonych informacji. Dane do analiz są czerpane z różnych źródeł i na ich podstawie analitycy typują podmioty do kontroli. W tej chwili jeśli jest wszczynana kontrola celno skarbowa, bądź zwykła kontrola podatkowa, to najczęściej jest ona efektem określonych zmian, które zaobserwowały organy, bądź obniżenia podatku, pojawienia się rozliczenia straty, nietypowych transakcji, które zostały zidentyfikowane w JPK. Trzeba o tym pamiętać, że kontrole planowe, które kiedyś były najczęstszym typem kontroli, gdzie raz na jakiś czas organ przychodził skontrolować co się dzieje u podatnika, są coraz rzadsze. Wg mnie szkoda, ponieważ w ten sposób podatnik miał regularny kontakt z organem i wiedział czy robi coś dobrze czy źle i miał możliwość skorygować wszystkie błędy i na bieżąco dalej już ich nie popełniać oraz nie "hodować" odsetek. Jeśli przyjdzie do nas kontrola i stwierdzi, że jest nieprawidłowość, tym większe odsetki są w przypadku dokonywania stosownych korekt. PR: A co w sytuacji, jeśli mieliśmy złożyć zawiadomienie o schemacie podatkowym, nie złożyliśmy, przyjdzie kontroler i stwierdzi, że jednak jest schemat, który w jego mniemaniu służy do optymalizacji? JZR: Mamy oczywiście olbrzymie sankcje wynikające zarówno z Ordynacji podatkowej, będące zarówno karami administracyjnymi, ale także odpowiedzialność indywidualną. Wracamy tu na grunt kodeksu karnego skarbowego, który został znowelizowany w sposób obszerny, tak aby odpowiednie sankcje nie były tylko w ramach przepisów ogólnych o informacjach podatkowych, ale aby były szczegółowe przepisy pozwalające karać nieprawidłowości przy składaniu MDR. Organy mają instrumenty, które mają zapewnić realizację tego obowiązku. PR: Czasami nie chodzi o schematy podatkowe, a o domniemane przestępstwa fiskalne, gdy urząd celno skarbowy wszcznie postępowanie przeciwko podatnikowi. W takich sytuacjach możemy się bronić na różne sposoby, ale też cenną możliwością jest wskazane pewnej polityki wewnętrznej firmy służącej dochowaniu należytej staranności, która może nas uratować przed karą, prawda? JZR: Oczywiście tak. Jest tutaj kilka istotnych obszarów. Przede wszystkim wszystkie podstawowe podatkowe przestępstwa karno skarbowe muszą zostać zasadniczo przypisane jako umyślne. To oznacza, że podatnik chciał je popełnić i to było działanie z premedytacją, zamiar bezpośredni. Jednak w umyślności jest pewien obszar szarości, czyli zamiar ewentualny, co oznacza, że podejrzewam, że coś może być źle i się na to godzę. Jest to najtrudniejszy obszar do ograniczenia i zarządzenia ryzykiem, ponieważ zazwyczaj podatkami w organizacjach zajmują się profesjonaliści, którzy powinni mieć aktualną wiedzę. Potencjalnie, jeżeli nie dopatrują się i nie przeprowadzają procedur nadzoru, to być może godzą się na to, że jest coś źle. Wtedy pojawia się właśnie obszar szarości i zamiaru ewentualnego. W tym kontekście procedury wewnętrzne są na wagę złota, ponieważ mamy w tym momencie dobre praktyki, które co prawda istnieją w wielu podmiotach, ale są spisane. Istnieje zatem dokument, który działa w spółce i funkcjonuje oraz który można pokazać organom. Jeżeli osoby zajmujące się sprawami gospodarczymi/finansowymi spółki działają zgodnie z tymi procedurami i nagle pojawi się pewne uchybienie, to nie można przypisać winy, ponieważ każdy działał zgodnie z procedurą i chciał zrobić prawidłowo. Być może zadziałało się coś, np. błąd systemu, który spowodował, że powstało błędne rozliczenie podatkowe, ale nie było to umyślne. To jest właśnie klucz do procedur wewnętrznych, które nabierają znaczenia. Chciałabym natomiast ostrzec przed jedną sytuacją. Procedury muszą naprawdę funkcjonować w praktyce. To musi być coś co działa w firmie, co jest i co przez wiele lat pozwalało rozliczać podatki. Najgorszą sytuacją jest to, gdy w spółce są procedury i one nie są przestrzegane. Wtedy organ może wykazać w bardzo prosty sposób niedbalstwo i godzenie się na to, że coś było źle, jednak machnęliśmy na to ręką, mimo, że mogliśmy coś podejrzewać. PR: Rozumiem, że w sytuacjach np. weryfikacji swojego kontrahenta, jako przeciwdziałanie wciągnięciu w karuzelę VATowską, mogą być przewidziane pewne zadania dla działu zakupów, logistyki, sprzedaży itp. Jeżeli udowodnimy, że przestrzegamy wszystkich tych procedur, to mamy szansę, aby nie ponieść kary? JZR: Oczywiście, tutaj jest kwestia należytej staranności, o której już wspominaliśmy. Przykłady spraw VAT, których było mnóstwo i nadal się jeszcze toczą, pokazują jakiego znaczenia nadano procedurom wewnętrznym. Często były one decydujące dla organów o ocenie należytej staranności, czyli dokument, który nie był nakazany prawem, nie miał przypisanej formy prawnej... PR: No właśnie, nie ma tego w przepisach o VAT, prawda? JZR: Tak, nagle okazuje się, że wewnętrzny dokument, który pokazuje wewnętrzny porządek podatkowy, wg którego wszystkie procesy są przemyślane, wszystko analizujemy i badamy z należytą starannością, jest decydujący. Widzimy, że faktycznie wielu podatników decyduje się na spisanie swoich dobrych praktyk. My to bardzo zalecamy. Pamiętajmy, że nie może to być wdrożenie praktyki nieistniejącej, tylko po to, aby był spisany dokument. To musi być codzienność i rzeczywistość w danej firmie. PR: Pod koniec września ogłoszono projekt zmian w CIT. Prawdopodobnie duże podmioty zostaną zobowiązane do składania informacji o swojej polityce podatkowej. Wg projektu (na dzień dzisiejszy jest to projekt), trzeba będzie jeszcze raz poinformować urząd skarbowy ile złożyło się dokumentów z MDR, jakie interpretacje itd. oraz informacje o przyszłości, np. o planowanych restrukturyzacjach. Zakładając, że jest to wciąż projekt, jak Pani przewiduje jakie zmiany wprowadzi w firmie? JZR: To jest projekt zmiany ustaw w podatku dochodowym od osób prawnych. Jest rzeczywiście nacisk na pełną transparentność. Jak rozumiem ta informacja nie ma być kierowana do organów, ale ma być publikowana na stronach internetowych danych podmiotów, czyli ma być dostępna dla każdego obywatela. PR: Tak, MF uzasadnia, że w interesie społecznym, aby wszyscy wiedzieli, dlaczego pojawiają się takie koszty i przychody, tak? JZR: Tutaj pojawia się pytanie w tle, na ile akurat ta informacja dla osób przeciętnie niezajmujących się podatkami, które jak wiemy są materią niezwykle skomplikowaną, będzie przydatna i faktycznie to pokaże. Do tej pory, do wyobraźni osób niezajmujących się na co dzień podatkami, lepiej przemawiały publikowane informacje o tym, jakie kwoty podatków płaciły poszczególne kategorie podmiotów. Wg mnie, na razie, ten przepis jest mocno niedookreślony. Zawiera pewne kategorie, które powinien opisać i ujawnić podatnik, ale nie do końca jest powiedziane w jaki sposób. Proszę zauważyć, że w przepisach są przewidziane duże sankcje, nawet do miliona złotych. W tym momencie, patrząc na przepisy sankcyjne, pojawia się duża wątpliwość jak możemy nakładać sankcje na coś co jest dosyć szeroko pojęte i szeroko płynne. Na ten moment, przepis jest dosyć mało precyzyjny, jeśli ma być zagrożony tak wysoką potencjalną sankcją. Tak samo, planowane podejścia. Jak możemy rozliczyć kogoś z tego, że coś planował? Czy w tym momencie ta informacja jest prawidłowa czy nie? Czy będzie musiał wytłumaczyć się w kolejnym sprawozdaniu, że tego nie zrobił, czy to oznacza, że ta poprzednia informacja była rzetelna i prawidłowa? Pojawia się sporo znaków zapytania, gdy spojrzy się na przepis od strony czysto praktycznej i technicznej jak go zrealizować. PR: Przykładowo w tym roku chciałem z mojej grupy kapitałowej wydzielić dwie spółki celowe, ale przyszedł kryzys i raczej zamknę firmę, aniżeli wydzielę kolejne. Czy zatem może przyjść kontrola i zapytać o niedokonaną restrukturyzację? JZR: Tutaj też jest dodatkowy aspekt, w którym pojawia się pytanie czy możemy oceniać zamiar na dany moment przez pryzmat późniejszych działań podatnika. Oczywiście, że nie. Podatnik podejmuje decyzję w danych okolicznościach gospodarczych, planuje tak, aby prowadzić swój biznes najlepiej jak może. Sytuacja gospodarcza jest bardzo dynamiczna i prawo nigdy nie nadąża za nią, za pomysłami przedsiębiorców, za rozwojem nowych form współpracy, prawo zawsze jest wtórne, zwłaszcza podatkowe. W tym kontekście może to być też argument dla organów dla oceny działań, niestety często negatywnych dla podatników, że coś planował, podjął jakieś działania i potem z tego zrezygnował, więc czy możemy z tym wiązać skutki podatkowe? To jest coś co obserwujemy obecnie w różnych postępowaniach, które prowadzimy. PR: Na razie może o tych projektowych zmianach nie będziemy więcej mówić, bo jest to wciąż projekt. Dziękuję za rozmowę.

T: +48 607 393 568, E: michal.szychowski@fsg.pl. Zasadą jest, że przedsiębiorcy powinni zostać poinformowani o kontroli podatkowej przynajmniej na 7 dni przed jej wszczęciem. Wynika to wprost z przepisów ustawy Ordynacja podatkowa, w której wskazano, że kontrola może zostać rozpoczęta najszybciej po upływie 7 dni od dnia doręczenia

Książka w sposób kompleksowy opisuje jednolite pliki kontrolne obowiązujące w Polsce oraz kwestie nierozerwalnie z nimi związane - począwszy od wdrożenia struktur, a kończąc na przykładach wykorzystania ich na potrzeby wewnętrzne firmy. Autorzy przedstawiają zagadnienia związane z nową (obowiązującą od r.) strukturą będącą połączeniem ewidencji VAT i deklaracji VAT (JPK_V7M / JPK_V7K).Mało precyzyjne przepisy oraz niedopracowane struktury wzbudzają sporo wątpliwości dotyczących rodzaju danych oraz sposobu ich prezentacji w poszczególnych strukturach. Dlatego też głównym celem opracowania jest przybliżenie podatnikom tych kwestii w oparciu o regulacje prawne, przy jednoczesnym odniesieniu się do wytycznych prezentowanych przez Ministerstwo publikacji poruszone zostały także kwestie dotyczące: okoliczności przekazywania organom podatkowym plików JPK, sankcji za niedopełnienie obowiązków raportowych, sposobów udostępniania w sposób przejrzysty dzielą się z czytelnikiem zarówno wiedzą o konstrukcji poszczególnych plików JPK, jak i wątpliwościami związanymi z prawidłowym pod kątem merytorycznym udostępnianiem w nich danych. Zamieszczone w książce liczne tabele i przykłady będą stanowić pomoc w przyswojeniu podstawowej wiedzy w tym czytelnicy znajdą w publikacji wskazówki dotyczące kierunku rozwoju e-raportowania w Polsce, a także podpowiedzi, co do sposobu wykorzystania plików JPK na własne potrzeby, np. audytów kolejnym wydaniu książki uwzględniono nowe rozwiązania informatyczne, odpowiedzi udzielone przez Ministerstwo Finansów na pytania dotyczące poszczególnych struktur JPK, nową broszurę dotyczącą struktury JPK_KR, struktury JPK_7M i JPK_7K oraz JPK_FA_RR, nowe kierunki w digitalizacji podatków,Książka przeznaczona jest dla osób odpowiedzialnych w firmie za sporządzanie rozliczeń VAT i ich weryfikację lub prowadzenie ksiąg rachunkowych oraz zakup programów do prowadzenia ksiąg rachunkowych, przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, a także pracowników biur rachunkowych.

. 762 369 491 257 180 138 147 248

ucieczka przed podatkami i kontrola podatkowa